22-04-2017 | ‘Voedsel is alom aanwezig en relatief goedkoop. Dat maakt het lastig om de verspilling terug te dringen,’ vertelt Toine Timmermans, programmamanager duurzame voedselketen bij de Wageningen University & Research. ‘Bovendien is niet voor iedereen duidelijk dat voedselverspilling echt een probleem is.’ We spreken Timmermans voor ons dossier Voedselverspilling.

Het gaat nog niet veel beter met de voedselverspilling in Nederland in vergelijking met jaren geleden. In 2009 besloot het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedsel kwaliteit dat in 2015, 20 procent minder voedsel zou moeten worden verspild. Timmermans:

‘Dat is niet gelukt. Er is nauwelijks een afname van de voedselverspilling waar te nemen.’

‘Het gedrag van consumenten is op het gebied van verspilling van voedsel nauwelijks veranderd. Wat wél verbeterd is, is de bewustwording. In principe is 90 procent van de Nederlanders van mening dat er minder voedsel verspild moet worden. Mensen vinden dat een moreel issue en slecht voor de eigen portemonnee en de duurzaamheid, maar dit bewustzijn speelt nauwelijks een rol bij het aankoopgedrag van voedsel. Ze kopen er niet minder door, terwijl het per huishouden op jaarbasis zo’n 300 à 400 euro zou kunnen besparen. Dat is 1 euro per dag. Maar dat betekent voor de meesten niet zo veel.’

Voedselverspillers

Wie zijn eigenlijk de grootste voedselverspillers? Timmermans: ‘Iedereen verspilt voedsel. Uit onderzoek blijkt dat jongeren en gezinnen met jonge kinderen iets meer verspillen. Ouderen, die schaarste en de oorlog nog hebben meemaakt, zijn wat zuiniger. Mensen op het platteland ook. Zij hebben meer binding met voedsel, staan dichter bij de voedselproductie en geven het teveel aan voedsel vaak aan de dieren. In het algemeen geldt dat mensen die geen gepland leven leiden meer voedsel verspillen. Maar de verschillen in verspilling tussen groepen zijn klein. Er is geen verschil tussen mannen en vrouwen en is geen sterke link tussen de mate van voedselverspilling, inkomen en sociale status.’

Food Battle

Waarom lukt het niet om minder voedsel te verspillen? ‘Het is complex en niet makkelijk om het hele proces van plannen, kopen, bereiden en bewaren van voedsel te veranderen.. We hebben experimenten gedaan met zogenaamde ‘Food Battles’. Zo’n Food Battle kan je bijvoorbeeld doen met buren, collega’s of mensen van een sportclub. Zij moeten een periode dagelijks wegen hoeveel afval ze hebben. Dan schrikken mensen van de hoop afval die ze produceren. En wat blijkt: na 3 weken hebben zij tussen de 25 en 40 procent minder verspilling. Dat komt door verandering van hun gedrag. Ze gaan consequent boodschappenlijstjes maken, afgepast koken, eten minder, eten de restjes op en gaan minder krampachtig met de houdbaarheidsdatum THT (Tenminste Houdbaar Tot) om. Probleem is wel dat mensen dit afwegen vaak maar een paar weken volhouden. En dit bewustzijn van je eigen gedrag en de positieve stimulans vanuit je omgeving is een belangrijke factor voor succes. Langdurige gedragsverandering is heel moeilijk.’

Zijn er landen waar minder voedsel wordt verspild?

‘In het Verenigd Koninkrijk is serieus werk gemaakt om consumenten en het bedrijfsleven te betrekken bij het terugdringen van voedselverspilling. Daar is de verspilling in 5 jaar met 21% afgenomen. Zij hebben een grootschalig, structureel actieprogramma opgezet gericht op vermindering van voedselverspilling (Love Food Hate Waste) en veel werk gemaakt van de voorlichting aan consumenten. En het bedrijfsleven ondersteunt het programma en hebben honderden eigen acties ingezet, bijvoorbeeld om meer afgepaste porties te produceren. Dan moet je denken aan pakken met bijvoorbeeld pasta waar een maatschaal op staat voor het afpassen van porties.’

Houdbaarheidsdatum

Hoe kunnen we consumenten overtuigen om minder voedsel te verspillen? ‘We moeten de consument nog beter uitleggen wat ze zelf kunnen bijdragen. Wat niet helpt, is de onduidelijkheid die er nog steeds is wanneer voedsel weggegooid moet worden. Maar 38 procent van de mensen weet exact het verschil tussen THT (Tenminste Houdbaar Tot) en TGT (Te Gebruiken Tot). TGT is de strengste norm, daar zit een voedselveiligheidsadvies in. Dat houdt in: na die datum niet meer eten. Maar THT betekent dat het na datum nog best gegeten kan worden, maar veel mensen gooien het dan toch weg.‘

Heb je tips voor ons dossier Voedselverspilling? Wat doe jíj om minder voedsel te verspillen? Wil je meedoen aan De Monitor Food Battle? Mail ons naar demonitor@kro-ncrv.nl.

Bron: De monitor